Fagna lívinum við bláum neglalakki

21. mars er altjóða Down syndrom dagur, og eg eri vís í, at ongantíð fyrr hava vit havt størri tørv á at varpa ljós á rættin til lívið enn júst nú.

Í sendingini “Orsaka, vit eru eisini her!” á TV2 verður sagt, at børn er eitt tað dýrabarasta vit eiga, men børnini, sum ikki eru fullkomin velja vit ofra frá, um vit hava møguleikan. Tað er serliga børn við Down syndrom, vit velja frá. Í sendingini møta vit Mariu, sum sigur í byrjanini: “Vit eru ein doyggjandi rasa, men vit eru her enn. So kom og hygg!” Síðani fer hon at flenna...

(JGI/Tom Grill/Blend Images/Corbis)

Við einum partvísum ella heilum eyka 21inda kromosomi veksur kroppurin øðrvísi og seinni, andlitið fær serstøk eyðkenni, og annað eyðkenni er eisini menningartarn. Ja, ljóðar møtimikið, men eg kenni onga familju við einum barni við hesi avbjóðing, sum sigur, at barnið er óynskt. Heldur er barnið við lívsgleði síni ein sólstrála inn í familjuna.

Øll hesi, eins og vit onnur, gera alt fyri at fáa eitt gott lív við tí, sum vit hava. Soleiðis fagna vit lívinum, ikki tí at vit fingu júst tað, vit ynsktu okkum, men heldur, at vit lærdu okkum at síggja støðuna, sum hon er, og har vit heldur síggja møguleikar, enn forðingar.

Hóast fødd inn í ein litríkan heim, har vit siga, at vit skulu góðtaka hvønn annan, júst sum vit eru, so skal lítið til, so sansar at. Øll skulu helst passa inn í kassan, vit kalla NORMAL. Í litríka heimin skulu øll helst hava tvey bein, tveir armar, tvey oyru, tvey eygu, og tað, sum annars er normalt, og nú eru vit íðin farin at telja kromosom.

Tá ið tosað verður um at eydnast og um at gerast kendur, so sigur Maria: “Grundleggjandi vilja vit fegin, at onnur tosa við okkum, og at vit eru javnstillað... grundleggjandi haldi eg bara, at eg fegin vil vera sædd av øðrum.”

Foreldur ynskja sær ikki eitt barn, sum ber brek. Á gleðina, sum nýfødda barnið gevur, kastar sorgin av óvæntaðu støðuni líkasum ein skugga – serliga við ósvaraðum spurningum. Men í ríkiligt mát síggja vit í gerandisdegnum, at menniskju eru brynjað við einastandandi eginleikanum at vaksa við uppgávuni – og tað gera bæði vaksin og børn í røttum umstøðum.

Anette B. Arentsen, sum hevur skrivað bókina ”Kan prinsesser have Downs syndrom”, er mamma Sofie. Hon sigur nakað soleiðis: “Vit halda ofta, at vit fáa tað, sum vit ynskja okkum. Men onkuntíð er tað bara okkurt, sum er størri enn vit, sum velur fyri okkum. Hvør ein lætti at gerast greiður yvir, at Sofie var og er ein ovurstór gáva til okkum frá onkrum. Vit takka!

Gleði meg til í morgin á altjóða Down syndrom degi og við bláum neglalakki at fagna litríka lívinum.